Tìm hiểu quy trình sản xuất đường mía đạt chuẩn
21-11-2024 461
Đường mía là một trong những nguyên liệu không thể thiếu trong ngành thực phẩm và đồ uống, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của con người. Quy trình sản xuất đường mía đạt chuẩn không chỉ giúp tạo ra sản phẩm chất lượng mà còn đảm bảo các tiêu chí về an toàn thực phẩm, hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.
Nắm vững quy trình sản xuất đường mía là điều kiện tiên quyết để các nhà sản xuất có thể cung cấp ra thị trường những sản phẩm đường mía tinh khiết, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao. Trong bài viết này, cùng intechvietnam tìm hiểu các bước chính trong quy trình sản xuất đường mía đạt chuẩn, từ khâu chọn nguyên liệu đến công đoạn hoàn thiện sản phẩm.
Nguyên liệu sản xuất đường mía
Nguyên liệu chính trong sản xuất đường mía là cây mía, một loại thực vật nhiệt đới và cận nhiệt đới được trồng rộng rãi trên thế giới. Chất lượng cây mía đóng vai trò quyết định đến hiệu quả và chất lượng sản phẩm đường mía cung cấp ra thị trường.
Cây mía thuộc họ Hòa thảo (Poaceae), là loại cây thân thảo, có thân mọng nước, chứa hàm lượng đường cao, chủ yếu là sucrose. Mía được trồng phổ biến ở các vùng có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới nhờ khả năng thích nghi tốt với điều kiện nóng ẩm và đất đai màu mỡ như tại Việt Nam,Brazil, Ấn Độ, Thái Lan,....
Theo thống kê từ Hiệp hội Mía đường Việt Nam, trong niên vụ 2023/24, tổng diện tích trồng mía trên cả nước đạt 174.842 ha. Trong đó, 93% diện tích mía được nông dân trồng theo hình thức liên kết và cung cấp nguyên liệu trực tiếp cho các nhà máy đường.
Trong cùng niên vụ, các nhà máy đã ép tổng cộng 11.204.789 tấn mía, tạo ra 1.107.777 tấn đường các loại. So với niên vụ 2022/23, sản lượng mía ép tăng 17,9%, trong khi sản lượng đường tăng 18,4%. Nếu so sánh xa hơn, trong 4 niên vụ kể từ 2020/21, sản lượng mía ép đã tăng 66%, còn sản lượng đường tăng 61%, cho thấy sự phát triển đáng kể của ngành mía đường.
Các bước trong quy trình sản xuất đường mía
Quy trình sản xuất đường mía gồm nhiều công đoạn phức tạp, mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng. Dưới đây là các bước chính trong quy trình này:
- Thu hoạch và vận chuyển
Quá trình sản xuất đường mía bắt đầu từ việc thu hoạch cây mía. Mía thường được cắt thủ công hoặc bằng máy móc hiện đại để đảm bảo hiệu quả và tốc độ. Ngay sau khi thu hoạch, mía được vận chuyển nhanh chóng đến nhà máy để đảm bảo độ tươi, vì sau khi cắt, hàm lượng đường trong mía có thể giảm nhanh nếu không được xử lý kịp thời.
- Ép và chiết xuất nước mía
Tại nhà máy, các thân mía được đưa vào hệ thống ép để chiết xuất nước mía. Quá trình này bao gồm việc cắt nhỏ, nghiền ép và sử dụng nước để rửa sạch thân mía, giúp tối ưu lượng đường thu được. Bã mía sau khi ép được tận dụng để làm nhiên liệu đốt hoặc sản xuất giấy, góp phần giảm lãng phí.
- Làm sạch và xử lý nước mía
Nước mía thô sau khi ép chứa nhiều tạp chất, như cặn bã, đất cát và vi sinh vật. Do đó, nước mía được xử lý qua nhiều bước làm sạch:
- Thêm vôi: Giúp trung hòa axit và loại bỏ tạp chất không hòa tan.
- Lọc và lắng: Loại bỏ cặn bẩn qua hệ thống lọc.
- Đun sôi: Diệt khuẩn và tạo điều kiện thuận lợi cho các bước xử lý tiếp theo.

- Cô đặc và kết tinh
Nước mía sạch sau khi xử lý được đưa vào hệ thống cô đặc để loại bỏ nước, tạo thành mật mía đặc. Mật mía sau đó được làm lạnh và khuấy đều để hình thành các tinh thể đường. Quá trình này đòi hỏi kỹ thuật cao để đảm bảo tinh thể đường đạt kích thước và chất lượng mong muốn.
- Tẩy màu và nấu đường
Để tạo ra đường trắng tinh khiết, sản phẩm được đưa vào giai đoạn tẩy màu. Các hóa chất an toàn, như than hoạt tính hoặc nhựa trao đổi ion, được sử dụng để loại bỏ màu tự nhiên của mật mía. Sau đó, đường được nấu chín và tiếp tục tinh chế để đạt độ tinh khiết cao nhất.
- Sấy khô và đóng gói
Bước cuối cùng trong quy trình là sấy khô tinh thể đường để đảm bảo độ ẩm dưới mức tiêu chuẩn, giúp đường không bị vón cục hay hỏng trong quá trình bảo quản. Đường khô được phân loại theo kích cỡ, chất lượng, sau đó đóng gói vào bao bì chuyên dụng để bảo quản và vận chuyển đến tay người tiêu dùng.
Áp dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất đường mía
Áp dụng công nghệ và máy móc hiện đại trong sản xuất đường mía đã mang lại những bước tiến quan trọng, giúp tăng năng suất, cải thiện chất lượng sản phẩm và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Trước đây, sản xuất đường mía chủ yếu dựa vào phương pháp thủ công và các thiết bị truyền thống, dẫn đến hiệu quả không cao và chi phí sản xuất lớn. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của khoa học kỹ thuật, nhiều nhà máy đường đã đầu tư vào các công nghệ tiên tiến như hệ thống ép mía tự động, máy móc xử lý nước mía tinh vi, và các dây chuyền tinh chế đường khép kín.
Một trong những cải tiến đáng chú ý là việc sử dụng máy ép mía tự động có công suất lớn, giúp tăng hiệu quả ép, giảm thiểu lượng bã mía và thu được lượng nước mía cao hơn. Máy móc hiện đại còn có khả năng điều chỉnh áp suất và tốc độ ép chính xác, đảm bảo tối ưu hóa quá trình chiết xuất đường. Sau khi ép, nước mía được xử lý qua hệ thống lọc tự động và công nghệ làm trong hiện đại, giúp loại bỏ tạp chất và vi khuẩn, bảo đảm chất lượng nước mía trước khi đưa vào các công đoạn tiếp theo.
Hệ thống cô đặc và kết tinh đường cũng đã được cải tiến với sự xuất hiện của các nồi cô đặc chân không, giúp rút ngắn thời gian và giảm thiểu lượng nhiệt tiêu tốn trong quá trình sản xuất. Các công nghệ này không chỉ nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn giảm thiểu mức tiêu thụ năng lượng, góp phần bảo vệ môi trường. Thêm vào đó, việc sử dụng công nghệ tẩy màu hiện đại giúp sản xuất đường trắng tinh khiết, đạt tiêu chuẩn chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu khắt khe của thị trường.
Ngoài ra, việc áp dụng các phần mềm quản lý và điều khiển tự động trong toàn bộ quy trình sản xuất cũng đã mang lại nhiều lợi ích. Các phần mềm này giúp giám sát và điều chỉnh các thông số kỹ thuật trong thời gian thực, từ đó tối ưu hóa quá trình sản xuất và hạn chế tối đa sự cố, đồng thời giảm chi phí vận hành. Việc theo dõi và phân tích dữ liệu sản xuất giúp các nhà máy có thể đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác, nâng cao hiệu quả công việc và năng suất chung.
Nhờ vào sự áp dụng mạnh mẽ của công nghệ và máy móc hiện đại, ngành sản xuất đường mía ngày càng phát triển, không chỉ giúp tăng trưởng sản lượng mà còn đáp ứng được yêu cầu về chất lượng và tính bền vững trong sản xuất. Những đổi mới này không chỉ làm lợi cho doanh nghiệp mà còn góp phần thúc đẩy nền nông nghiệp thông minh, hiện đại, đáp ứng xu hướng phát triển bền vững trong tương lai.
Quy trình sản xuất đường mía là một chuỗi các bước được thực hiện với sự kết hợp chặt chẽ giữa công nghệ hiện đại và quy trình kiểm soát nghiêm ngặt. Từ việc chọn lựa nguyên liệu đầu vào, xử lý mía tươi cho đến các công đoạn tinh chế, mỗi bước đều ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm cuối cùng. Việc áp dụng quy trình này không chỉ giúp tạo ra những sản phẩm đường mía chất lượng cao mà còn góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất và bảo vệ môi trường. Do đó, việc tuân thủ đúng quy trình sản xuất chuẩn mực là yếu tố quan trọng để ngành sản xuất đường mía phát triển bền vững và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
Bài viết liên quan: