Tổng quan dây chuyền sản xuất sữa bột

07-01-2025 85

Dây chuyền sản xuất sữa bột giúp mang đến cho người tiêu dùng các sản phẩm sữa chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng đa dạng. Quy trình sản xuất sữa bột không chỉ đảm bảo tính an toàn, vệ sinh mà còn tối ưu hóa việc sử dụng nguyên liệu sữa tươi, giúp tạo ra những sản phẩm phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng.

Mục lục

Thị trường ngành sữa bột Việt Nam

Thị trường sữa tại Việt Nam hiện đang chứng kiến sự đa dạng về các sản phẩm sữa, với hơn 500 loại sữa khác nhau từ nhiều thương hiệu nổi tiếng, phục vụ cho nhiều đối tượng khách hàng. Sữa bột là một trong những sản phẩm được ưa chuộng nhất, nhờ vào sự tiện lợi và khả năng cung cấp dinh dưỡng cho các nhóm đối tượng khác nhau, từ người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người bệnh cho đến trẻ em ở các độ tuổi khác nhau.

Thị trường ngành sữa bột Việt Nam

Theo báo cáo của Hiệp hội Sữa Việt Nam, doanh thu thị trường sữa trong hai năm gần đây (2022 - 2023) đạt mức 125.200 tỷ đồng và 125.882 tỷ đồng, cho thấy sự ổn định trong tiêu thụ sữa. Tuy nhiên, dự báo rằng trong những năm tới, khi nhu cầu tiêu thụ sữa phục hồi sau ảnh hưởng của các yếu tố tác động, ngành sữa sẽ chứng kiến một chu kỳ tăng trưởng mới.

Ngành sữa tại Việt Nam đang trải qua một cuộc cạnh tranh gay gắt dây chuyền và công nghệ giữa các doanh nghiệp nội địa, bao gồm các tên tuổi lớn như Vinamilk, TH True Milk, Nutifood, IDP, chiếm khoảng 75% thị phần, và các doanh nghiệp quốc tế như FrieslandCampina, Nestlé, Abbott, Mead Johnson, Fonterra, với phần thị phần còn lại. Đây là một dấu hiệu cho thấy sự phát triển và tiềm năng của ngành sữa tại thị trường Việt Nam. 

Máy móc chính trong dây chuyền sản xuất sữa bột

Trong dây chuyền sản xuất sữa bột, các loại máy móc chính đóng vai trò quan trọng trong từng công đoạn để đảm bảo chất lượng và tiêu chuẩn của sản phẩm cuối cùng. Dưới đây là mô tả về các thiết bị chính:

dây chuyền sản xuất sữa bột

Đơn vị tiếp nhận và lưu trữ sữa

Giống như trong nhà máy chế biến sữa bột, sẽ cần một lượng sữa tươi thô rất lớn, do đó, việc tiếp nhận sữa thô, kiểm tra chất lượng và lưu trữ là cần thiết để đảm bảo việc xử lý sữa hiệu quả, hợp vệ sinh và an toàn từ điểm giao hàng đến nơi lưu trữ trước khi chế biến tiếp theo. Sau đây là tổng quan về quy trình và các thành phần chính:

Tiếp nhận và dỡ sữa tươi : sữa tươi được vận chuyển bằng xe tải đến nhà máy chế biến sữa, trong quá trình vận chuyển, sữa phải duy trì nhiệt độ thấp để ngăn ngừa vi khuẩn sinh sôi nhanh chóng. Sau đó, sữa tươi sẽ được bơm vào các bồn tiếp nhận sữa bằng lưu lượng kế trên đường ống sữa và có thể lắp đặt bộ lọc đường ống đôi để loại bỏ tất cả các tạp chất trong sữa trong quá trình vận chuyển.

Kiểm tra chất lượng sữa tươi: Lấy mẫu sữa tươi để kiểm tra màu sắc, nhiệt độ, hàm lượng chất béo, hàm lượng protein, số lượng vi khuẩn, kháng sinh và các tạp chất khác trước khi lưu trữ trong bồn chứa sữa.

Làm mát và bảo quản sữa tươi : Sau khi kiểm tra chất lượng sữa, sữa tươi đạt tiêu chuẩn sẽ được làm mát đến 4℃ và được bơm vào bồn chứa sữa để chế biến tiếp. Trong quá trình bảo quản, sữa phải giữ ở nhiệt độ 4 độ, để thực hiện được điều này, bồn chứa sữa phải được cách nhiệt và có thể cấp nước đá vào vỏ để làm mát sữa.

Máy ly tâm

Máy ly tâm được sử dụng để tách hoặc chuẩn hóa hàm lượng chất béo trong sữa. Thiết bị này giúp phân loại sữa thành sữa nguyên kem hoặc sữa gầy, phù hợp với yêu cầu sản xuất. Nhờ khả năng điều chỉnh chính xác tỷ lệ chất béo, máy ly tâm đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn dinh dưỡng.

Thiết bị thanh trùng

Thiết bị thanh trùng thực hiện quá trình xử lý nhiệt nhằm loại bỏ vi sinh vật có hại trong sữa. Phương pháp HTST (nhiệt độ cao, thời gian ngắn) được áp dụng để duy trì giá trị dinh dưỡng, đồng thời đảm bảo an toàn vi sinh cho sữa trước khi chuyển sang các công đoạn tiếp theo.

Thiết bị thanh trùng

Máy cô đặc chân không

Cô đặc là sử dụng nhiệt để bốc hơi một phần nước trong sữa và liên tục loại bỏ nó, do đó làm tăng hàm lượng chất khô trong sữa. Sữa được xử lý trước sử dụng máy bay hơi cô đặc màng chân không rơi để cô đặc đến hàm lượng chất khô 45%-55%, để sữa cô đặc bằng 1/4 thể tích sữa ban đầu và nhiệt độ của sữa cô đặc thường vào khoảng 47-50 ° C. Cô đặc bay hơi là một quá trình không thể thiếu để sản xuất bột sữa chất lượng cao. Nếu không cô đặc trước, các hạt bột sữa sẽ rất nhỏ và chứa nhiều không khí, thời hạn sử dụng sẽ bị rút ngắn.

Quá trình bốc hơi sữa sử dụng máy bốc hơi màng rơi đa hiệu ứng đa quy trình. Sữa được phân phối vào ống màng hai lần hoặc nhiều hơn hai lần trong máy bốc hơi để màng được chia thành hai lần trở lên trong cùng một khu vực bốc hơi, giúp tăng lưu lượng và làm dày màng vật liệu, không dễ đóng cặn và ống cốc, vi khuẩn không dễ sinh sôi, thời gian chạy dài, giảm số lần vệ sinh và chi phí vệ sinh.

Máy đồng hóa

Máy đồng hóa có nhiệm vụ phân tán đều các hạt chất béo trong sữa, giảm kích thước hạt béo để sản phẩm cuối cùng có kết cấu mịn và ổn định. Điều này không chỉ cải thiện khả năng hòa tan của sữa bột mà còn nâng cao chất lượng tổng thể của sản phẩm.

Máy sấy phun sữa 

Quá trình sấy phun được chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên, sữa cô đặc được bơm vào tháp sấy để sấy phun . Trong phòng sấy, dưới sự bảo vệ của màn khí hình khuyên, không khí nóng nhanh chóng hòa vào các giọt phun thông qua bộ phân phối khí nóng phân tán, do đó các giọt được bốc hơi ngay lập tức trong 0,4 giây. Áp suất của không khí nóng làm cho bột khô nhanh chóng được thổi vào lớp lưu hóa tích hợp ở phía dưới. Nhiệt độ của bột sữa không vượt quá 75°C.

Giai đoạn thứ hai là sấy tầng sôi, chức năng của máy sấy tầng sôi là loại bỏ độ ẩm dư thừa và làm mát bột sữa, sau đó sấy thành bột sữa có hàm lượng nước từ 2%-3%.

Bột mịn thu được từ bộ phận thu bột cũng có thể được trùng hợp lại và tạo hạt thông qua lớp sôi tích hợp ở phía trên hoặc phía dưới tháp, do đó cải thiện khả năng hòa tan tức thời của sản phẩm.

Hệ thống trao đổi nhiệt

Hệ thống này được sử dụng để làm nóng và làm nguội sữa trong các giai đoạn khác nhau, như thanh trùng hoặc trước khi sấy. Việc kiểm soát nhiệt độ chính xác giúp duy trì chất lượng của sữa và ngăn ngừa sự biến đổi không mong muốn.

Máy đóng gói tự động

Sau khi sấy khô, sữa bột được đóng gói bằng máy đóng gói tự động. Thiết bị này đảm bảo sản phẩm được đóng kín, ngăn chặn sự xâm nhập của không khí, độ ẩm và vi khuẩn. Điều này giúp giữ giá trị dinh dưỡng và kéo dài thời hạn sử dụng của sữa bột.

Bồn chứa và hệ thống bơm

Sữa lỏng trong các giai đoạn chế biến được lưu trữ trong bồn chứa và vận chuyển qua hệ thống bơm. Các bồn chứa và hệ thống bơm được làm từ thép không gỉ để đảm bảo vệ sinh và ngăn ngừa ô nhiễm, đáp ứng tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

Các thiết bị này hoạt động phối hợp nhịp nhàng, tạo nên một quy trình sản xuất khép kín, hiện đại và hiệu quả, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về chất lượng sữa bột trên thị trường.

Hệ thống CIP cho nhà máy sản xuất sữa bột 

Hệ thống CIP là thiết bị tự động cung cấp quá trình vệ sinh, tẩy rửa, sát trùng, tại chỗ mà không cần tháo lắp các thiết bị trong dây chuyền sản xuất. Chúng kết nối các đường ống, máy bơm, bồn chứa và các thành phần vận chuyển và sản xuất khác với nhau để tạo thành một mạch, sau đó bơm một loạt các dung dịch làm sạch và xả qua mạch ở các nhiệt độ khác nhau, mục đích là để ngâm, tách và làm sạch mọi mảnh vụn, bụi bẩn hoặc cặn còn sót lại trong thiết bị và đường ống để đảm bảo toàn bộ dây chuyền sản xuất sữa bột nguyên chất được vệ sinh và sạch sẽ.

Hệ thống CIP cho nhà máy sản xuất sữa bột 

Tần suất vệ sinh CIP rất quan trọng đối với sản xuất sữa bột chất lượng cao. Các bồn chứa, đường ống và máy thanh trùng sẽ được vệ sinh hàng ngày/ca để đảm bảo bề mặt tiếp xúc với sản phẩm luôn sạch sẽ. Đối với máy bay hơi sữa và máy sấy phun sữa bột nên vệ sinh CIP kỹ lưỡng một lần một tuần.

Dây chuyền sản xuất sữa bột là yếu tố then chốt trong việc tạo ra các sản phẩm sữa bột với chất lượng vượt trội, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của người tiêu dùng. Mỗi công đoạn trong quy trình sản xuất đều được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo sự đồng nhất và an toàn cho sức khỏe người sử dụng. Khi lựa chọn sản phẩm sữa bột, người tiêu dùng nên chú ý đến quy trình sản xuất để đảm bảo nhận được sản phẩm đạt chuẩn và tốt nhất cho sức khỏe.

Các sản phẩm từ dây chuyền sản xuất sữa bột

Dây chuyền sản xuất sữa bột hiện đại đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp những sản phẩm dinh dưỡng thiết yếu cho người tiêu dùng. Các sản phẩm từ quy trình này không chỉ đa dạng mà còn đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng khác nhau của mọi lứa tuổi. 

Các sản phẩm từ dây chuyền sản xuất sữa bột

Sữa bột nguyên kem

Là một trong những sản phẩm phổ biến nhất, được chế biến từ sữa nguyên liệu. Quy trình sản xuất bao gồm việc thêm phụ gia thực phẩm và chất tăng cường dinh dưỡng, sau đó tiến hành cô đặc và sấy khô để tạo thành dạng bột. Sữa bột nguyên kem thường được đóng gói trong bao composite hoặc hộp thiếc, giúp bảo quản lâu dài mà vẫn giữ được chất lượng tốt. Quy trình chuẩn hóa trong sản xuất sữa bột nguyên kem rất quan trọng để đảm bảo chất lượng đồng nhất cho từng mẻ sản phẩm.

Sữa bột gầy 

Sản phẩm được sản xuất phổ biến nhất trong ngành sữa bột. Được làm từ sữa tươi, qua quá trình tách ly tâm để loại bỏ chất béo, sau đó cô đặc và sấy khô, sữa bột gầy giữ lại phần lớn các chất dinh dưỡng có lợi từ sữa, nhưng lại giảm bớt lượng mỡ. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn bổ sung dinh dưỡng mà không lo ngại về lượng chất béo.

Bột sữa nguyên kem có đường

Là sự kết hợp giữa sữa nguyên kem và đường trắng, được chế biến theo quy trình tương tự như sữa bột nguyên kem, nhưng có thêm vị ngọt từ đường. Sau khi thêm phụ gia thực phẩm, sữa được cô đặc và sấy khô để tạo thành bột. Sản phẩm này thích hợp cho những ai ưa thích vị ngọt nhẹ nhàng trong các món uống hay chế biến thực phẩm.

Sữa bột công thức cho trẻ sơ sinh 

Được sản xuất đặc biệt để phục vụ nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em dưới 12 tháng tuổi. Quá trình sản xuất sữa bột công thức cho trẻ sơ sinh sử dụng sữa động vật tươi, kết hợp với các vitamin, khoáng chất và chất béo cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Các thành phần không nhạy nhiệt như chất béo được trộn ướt và thanh trùng, sau đó sữa được cô đặc và sấy khô. Cuối cùng, các thành phần nhạy nhiệt như vitamin và khoáng chất sẽ được trộn khô và đóng gói cẩn thận.

Sữa bột có hương vị 

Sản phẩm sữa bột có thể được tạo ra từ nhiều hương vị khác nhau, như vani, socola hay dâu, tùy theo sở thích của người tiêu dùng. Quá trình sản xuất này cũng sử dụng sữa làm nguyên liệu chính, kết hợp với các nguyên liệu phụ trợ như hương liệu và chất tạo màu, sau đó tiến hành cô đặc và sấy khô để tạo ra sản phẩm sữa bột có hương vị hấp dẫn.

Các sản phẩm sữa bột từ dây chuyền sản xuất không chỉ mang lại sự tiện lợi trong việc sử dụng mà còn cung cấp nhiều lựa chọn phong phú, đáp ứng các nhu cầu dinh dưỡng của người tiêu dùng ở mọi độ tuổi.

 

Dây chuyền sản xuất sữa bột là yếu tố then chốt trong việc tạo ra các sản phẩm sữa bột với chất lượng vượt trội, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của người tiêu dùng. Mỗi công đoạn trong quy trình sản xuất đều được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo sự đồng nhất và an toàn cho sức khỏe người sử dụng. Khi lựa chọn sản phẩm sữa bột, người tiêu dùng nên chú ý đến quy trình sản xuất để đảm bảo nhận được sản phẩm đạt chuẩn và tốt nhất cho sức khỏe.