Hiểu rõ dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi

04-01-2025 228

Dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao năng suất và chất lượng ngành chăn nuôi. Với sự tự động hóa và công nghệ tiên tiến, hệ thống này không chỉ giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn đảm bảo nguồn thức ăn đạt tiêu chuẩn dinh dưỡng và an toàn, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường chăn nuôi.

Mục lục

Các loại dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi

Các loại dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi

Hiện nay, có rất nhiều loại thức ăn chăn nuôi trên thị trường đáp ứng nhu cầu của người mua. Các loại dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi cũng được thiết kế đặc biệt để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của từng loại động vật. 

  • Thức ăn chăn nuôi gia cầm: Thường bao gồm các công đoạn nghiền, trộn, ép viên và đóng gói, giúp cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho gà, vịt, ngan,....
  • Thức ăn cho lợn: Đối với lợn, dây chuyền sản xuất thức ăn phải đảm bảo tính dinh dưỡng cao và các thành phần như ngũ cốc, đạm động vật được chế biến và kết hợp hợp lý.
  • Thức ăn chăn nuôi gia súc: Cần có tính chất dễ tiêu hóa và phù hợp với từng giai đoạn phát triển của động vật.
  • Thức ăn cho tôm, cá: Dây chuyền sản xuất thức ăn cho cá và tôm tập trung vào việc tạo ra những loại thức ăn có hàm lượng protein cao và dễ dàng hòa tan trong nước, giúp hỗ trợ sự phát triển và sinh trưởng của chúng.
  • Thức ăn cho thú cưng: dây chuyền sản xuất phải đảm bảo tính an toàn và chất lượng, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt của các loài vật nuôi.
  • Thức ăn cho động vật nhai lại cho động vật như bò, cừu,...được chế biến từ các nguyên liệu thô như cỏ, rơm, ngũ cốc, với công nghệ chế biến giúp cải thiện sự tiêu hóa và tăng trưởng
  • Thức ăn chăn nuôi khác có thể bao gồm thức ăn cho động vật hoang dã, động vật nhỏ và các loại đặc sản khác, yêu cầu sự điều chỉnh và tối ưu hóa riêng biệt cho từng nhu cầu dinh dưỡng đặc thù.

Dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi hoàn chỉnh

Dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi

Giai đoạn 1. Hệ thống tiếp nhận nguyên liệu

Tiếp nhận là bước đầu tiên trong quá trình sản xuất thức ăn chăn nuôi. Thiết bị tiếp nhận được sử dụng để lưu trữ nguyên liệu thô trước khi đưa vào silo hoặc kho, bao gồm hệ thống cân, thiết bị kiểm tra, hệ thống dỡ hàng, hệ thống làm sạch, thiết bị kiểm soát bụi, băng tải tiếp nhận, thiết bị phân phối, phun sương,...

Giai đoạn 2. Hệ thống silo thép

Để đảm bảo sản xuất liên tục, cần phải lưu trữ một lượng lớn nguyên liệu thô như ngô, lúa mì và bột đậu nành trong quá trình chế biến thức ăn. Silo thép sử dụng cấu trúc thép mạ kẽm, có đặc điểm là đầu tư thấp, lắp đặt nhanh chóng và thuận tiện, bảo trì ít và tuổi thọ lâu dài, giúp nguyên liệu không bị hư hại.

Giai đoạn 3. Hệ thống vận chuyển

Vận chuyển là quá trình di chuyển nguyên liệu thô dạng rời hoặc ngũ cốc, nguyên liệu đã qua chế biến và sản phẩm hoàn thiện theo phương ngang, với độ nghiêng rất nhỏ hoặc không có độ nghiêng đến điểm đích của chúng. Trong các nhà máy thức ăn chăn nuôi, băng tải ngang và thang nâng xô dùng để nâng vật liệu khô rời là thiết bị vận chuyển phổ biến nhất.

Giai đoạn 4. Hệ thống làm sạch nghiền nguyên liệu

Ngũ cốc rời nhận từ các trang trại thường bao gồm các sản phẩm phụ từ ngũ cốc và tạp chất như rơm, đá, kim loại, giấy, xác động vật nhỏ và bột mịn. Phần này loại bỏ các tạp chất thông qua nam châm, bộ sàng và máy thu bụi để đảm bảo rằng ngũ cốc lưu trữ có chất lượng tốt và bảo vệ thiết bị máy móc.

Máy nghiền thức ăn có thể nghiền nguyên liệu thô thành bột theo yêu cầu. Việc sử dụng hệ thống nghiền là làm tăng diện tích bề mặt riêng của thức ăn, tốt cho quá trình tiêu hóa và hấp thụ của động vật và cải thiện hiệu suất xử lý nguyên liệu thô.

Máy nghiền búa phù hợp với các nhà máy chế biến thức ăn vừa và nhỏ. Máy nghiền búa giọt nước thường được sử dụng trong các nhà máy thức ăn vừa và lớn. Máy nghiền thức ăn siêu mịn được thiết kế để nghiền nguyên liệu thô của thức ăn thủy sản đặc biệt. Trong quá trình này, sẽ cần hệ thống loại bỏ bụi phụ trợ. Nó không chỉ tiết kiệm năng lượng mà còn ngăn ngừa bụi tràn, hạ nhiệt độ vật liệu và cải thiện hiệu quả nghiền.

Giai đoạn 5. Hệ thống cân phối

Phân phối tỷ lệ và trộn là các bước quan trọng nhất trong quá trình sản xuất thức ăn chăn nuôi và có ảnh hưởng lớn đến công suất của nhà máy. Quá trình chế biến theo mẻ là một quá trình ngừng quãng. Khi lệnh phân bổ được phát hành, quá trình chế biến mẻ sẽ được thực hiện theo số lượng đã chỉ định.

Giai đoạn 6. Hệ thống trộn

Trộn là một khâu quan trọng trong sản xuất thức ăn hỗn hợp. Các thành phần có tính chất riêng biệt sẽ được phối trộn với nhau dưới tác động của lực bên ngoài để tạo ra khẩu phần ăn, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của động vật và tăng giá trị cho sản phẩm trộn.

Giai đoạn 7. Hệ thống ép viên

Hệ thống ép viên

Hệ thống ép viên thức ăn chuyển đổi hỗn hợp thức ăn thành các viên lớn có hình dạng nhất định. Quá trình tạo viên thức ăn được thực hiện thông qua một quá trình cơ học sử dụng sự kết hợp của độ ẩm, nhiệt và áp suất. Máy ép viên với khuôn vòng sẽ được sử dụng trong phần này.

Có hai loại máy nghiền ép viên thức ăn chăn nuôi phổ biến: máy nghiền viên thức ăn chăn nuôi kiểu ép và máy nghiền viên thức ăn chăn nuôi kiểu đùn. Nếu bạn muốn sản xuất viên thức ăn chăn nuôi chìm với số lượng lớn, máy nghiền viên thức ăn chăn nuôi kiểu khuôn vòng là lựa chọn lý tưởng. Nếu bạn muốn sản xuất viên thức ăn chăn nuôi kiểu nổi, bạn có thể chọn máy nghiền viên thức ăn chăn nuôi kiểu đùn.

Giai đoạn 8. Hệ thống làm mát

Trong quá trình ép viên thức ăn, việc làm mát viên thức ăn là rất quan trọng. Khi rời khỏi máy ép viên, viên thức ăn rất nóng, mềm và có độ ẩm cao. Quá trình làm mát giúp giảm nhiệt độ xuống còn 3°C-5°C, chỉ cao hơn nhiệt độ phòng một chút và giảm độ ẩm của viên thức ăn xuống mức an toàn (≤12,5%), giúp việc vận chuyển và lưu trữ dễ dàng hơn.

Giai đoạn 9. Hệ thống nghiền

Nghiền là quá trình giảm kích thước hạt thức ăn và tăng diện tích bề mặt riêng của chúng, giúp cải thiện khả năng tiêu hóa của động vật và nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn. Quá trình này cũng có thể cải thiện chất lượng chế biến và hiệu suất công việc của các công đoạn tiếp theo như cân phối, trộn và tạo viên.

Giai đoạn 10. Hệ thống sàng

Sau khi làm mát và sấy khô, các viên thức ăn sẽ được sàng lọc để loại bỏ bụi mịn và các viên thừa, đồng thời điều chỉnh kích thước của viên thức ăn đến mức chấp nhận được. Các viên thức ăn đạt tiêu chuẩn sẽ được đóng gói, trong khi các sản phẩm không đạt yêu cầu sẽ được đóng gói lại.

Giai đoạn 11. Hệ thống bổ sung chất lỏng và phun sương

Các yêu cầu chất lượng hoặc dinh dưỡng đặc biệt có thể yêu cầu bổ sung chất béo, mật mía hoặc các chất lỏng khác để phủ lên bề mặt viên thức ăn. Khi các viên thức ăn đã được làm mát và sàng lọc đi qua băng tải tốc độ thấp hoặc máy phủ, chất lỏng có thể được phun lên các viên thức ăn để hoàn tất quá trình phun sương.

Giai đoạn 12. Hệ thống đóng gói

Quá trình đóng gói bắt đầu khi thức ăn hoàn thiện vào thùng cung cấp trên máy đóng gói và kết thúc khi các túi thức ăn đã được đưa vào kho lưu trữ. Quy trình này bao gồm việc cân mỗi túi thức ăn, đặt sản phẩm đã cân vào túi, đóng miệng túi, dán nhãn lên túi, mã hóa túi, xếp chồng túi lên pallet, và chuyển túi vào kho để lưu trữ.

đóng gói thức ăn chăn nuôi

Ứng dụng dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi

Theo hình dạng thức ăn, dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi có thể được chia thành các loại chế biến thức ăn khác nhau.

Thức ăn dạng viên (pellet feed)

Thức ăn dạng viên được sản xuất bằng cách nén hỗn hợp thức ăn dạng bột thành các viên thức ăn thông qua quá trình ép cơ học, kết hợp với độ ẩm và nhiệt. Đây là dạng thức ăn được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Các loại thức ăn dạng viên như viên ngũ cốc, viên cỏ, viên rơm, viên vỏ lạc, viên bã mía, viên lên men hoặc viên TMR (khẩu phần hỗn hợp hoàn chỉnh) đều được sản xuất thông qua quá trình ép viên. Tuy nhiên, để sản xuất từng loại thức ăn viên, cần sử dụng các loại máy ép viên khác nhau (một số loại cần xử lý bằng hơi nước, một số không).

Thức ăn dạng nghiền/bột (mash feed/powder feed)

Thức ăn dạng bột là dạng thức ăn chủ yếu được sử dụng cho các giống gia cầm đẻ trứng trên toàn thế giới. Ngoài ra, một số nhà sản xuất cũng chế biến thức ăn dạng bột cho cá, lợn, bò và các loại động vật khác. Kích thước nghiền của thức ăn dạng bột có thể được tùy chỉnh theo nhu cầu của khách hàng, và quy trình ép đùn cũng có thể được tích hợp trong sản xuất thức ăn dạng bột.

Ứng dụng dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi

Thức ăn ép đùn (extruded feed)

Quy trình ép đùn giúp tinh bột và các chất dinh dưỡng trong thức ăn dễ tiêu hóa và hấp thụ hơn cho động vật. Đây là phương pháp cải thiện hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng của thức ăn, đặc biệt phù hợp với một số loài vật nuôi cần chế độ dinh dưỡng chuyên biệt.

Thức ăn trộn sẵn (premix feed)

Dây chuyền sản xuất thức ăn trộn sẵn được sử dụng chủ yếu để chế biến các loại thức ăn trộn sẵn và thức ăn đậm đặc cho gà, gia cầm, bò, cá, tôm và động vật nhai lại. Hệ thống thường sử dụng thiết bị bằng thép không gỉ để đảm bảo chất lượng và kết hợp hiệu quả toàn bộ quy trình.

Thức ăn dạng mảnh (crumbs feed)

Thức ăn dạng mảnh là dạng thức ăn tiên tiến dành cho gà con, lợn con hoặc các loài gia cầm nhỏ khác, giúp phát triển xương chắc khỏe và thúc đẩy tăng trưởng đồng đều, nhanh chóng. Đây là sản phẩm được tái chế từ thức ăn dạng viên.

Tại sao nên đầu tư dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi?

Theo Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS), ngành chăn nuôi Việt Nam trong năm 2023 đã đóng góp khoảng 26% GDP của lĩnh vực nông nghiệp. Đáng chú ý, chăn nuôi heo chiếm hơn 62% tổng sản lượng thịt hơi xuất chuồng trong nước. Xu hướng sản xuất ngày càng ổn định nhờ sự phát triển của mô hình chăn nuôi trang trại, với thị phần tăng từ 30% năm 2014 lên 51% năm 2023.

Ngoài ra, trong năm 2024, Việt Nam đã đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD từ thức ăn gia súc và nguyên liệu phục vụ chăn nuôi. Hiện cả nước có 269 nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi hỗn hợp hoàn chỉnh với tổng công suất thiết kế đạt 43,2 triệu tấn. Trong đó, 90 nhà máy thuộc các doanh nghiệp FDI, chiếm 33,5% về số lượng và đóng góp 51,3% công suất thiết kế, còn lại 179 nhà máy thuộc doanh nghiệp trong nước, chiếm 66,5% về số lượng và 48,7% công suất thiết kế.

Dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi đóng vai trò quan trọng trong ngành chăn nuôi hiện đại, đảm bảo cung cấp nguồn thức ăn chất lượng cao, đồng đều và ổn định cho các loại vật nuôi. Nhờ sự tự động hóa và tối ưu hóa trong quy trình sản xuất, dây chuyền giúp tiết kiệm chi phí lao động, giảm thiểu lãng phí nguyên liệu và nâng cao năng suất. 

Bên cạnh đó, việc kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu tiếp nhận nguyên liệu, chế biến, đến đóng gói đảm bảo thức ăn đạt tiêu chuẩn dinh dưỡng, an toàn vệ sinh và không gây hại cho sức khỏe động vật. Ngoài ra, dây chuyền sản xuất hiện đại còn cho phép điều chỉnh thành phần thức ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển và nhu cầu cụ thể của từng loại vật nuôi, góp phần cải thiện năng suất chăn nuôi và hiệu quả kinh tế, đồng thời hỗ trợ phát triển ngành chăn nuôi bền vững.

Dây chuyền sản xuất thức ăn chăn nuôi không chỉ là giải pháp công nghệ hiệu quả mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy ngành chăn nuôi phát triển bền vững. Việc đầu tư vào hệ thống này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế cho doanh nghiệp mà còn góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.